علائم و نشانه های بیماری MS

بیماری MS یکی از بیماریهای مغز – نخاع و عصب بینایی است که به علت آسیب غلاف دور عصب که اصطلاحاً به آن میلین می گویند بوجود می آید . در اثر آسیب میلین هدایت امواج الکتریکی در مسیر اعصاب مختل می شود . در سیستم عصبی تمام اطلاعات از طریق همین الیاف عصبی جابجا می شود، درنتیجه اگردرهدایت امواج اختلالی ایجادشودسبب علائم ونشانه هایی می شود که دربیماری MS دیده می شود . هر قسمتی از مغز انسان مسئول یک عمل خاصی است ، یکجا مسئول شناسایی حس ها و یک جا مسئول حرکت دست و پا و محل دیگر مسئول بینایی است . نخاع همانند شاهراه است که این اطلاعات از مغز به دست و پا می رود و از دست و پا به مغز فرستاده می شود .اگر آسیبی در این نواحی ایجاد شود سبب اختلالات مختلفی از جمله اختلال حسی – مشکل حرکتی و بی اختیاری می شود. علت دقیق بیماری MS بدرستی شناخته نشده است ، اما دیده شده است که سیستم ایمنی بدن که مسئول از بین بردن عوامل بیگانه و مضر است بطور اشتباهی به اجزای خودی حمله می کند که در بیماری MS ، غلاف میلین سلولهای عصبی را مورد تهاجم قرار می دهد . در ایجاد بیماری عوامل محیطی مثل عفونتهای ویروسی ، استعداد ژنتیکی نقش دارند ولی هیچکدام به تنهایی عامل ایجاد بیماری نیستند . در بروز بیماری M S گرچه استعداد ژنتیکی نقش دارد ولی یک بیماری ارثی نیست و احتمال بروز MS در سایر افراد خانواده حدود 5% است . منطقه جغرافیایی نیز در بروز بیماری MS نقش دارد . بطوریکه در برخی نقاط دنیا مثل آمریکای شمالی و اروپا شیوع بیماریMS بیشتر است و اگر کسی در سنین قبل از 15 سالگی از منطقه کم خطر به این نواحی مهاجرت کند احتمال بروز بیماری در وی همانند افراد ساکن در آن محل می شود. بیماری MS بیشتر در سنین 40-20 سالگی شروع می شود، اما احتمال شروع بیماری 10 سال تا 60 سال نیز وجود دارد . شیوع بیماری در خانمها بیشتر است و حدود 2-5/1 برابر آقایان است . علائم بیماری MS مشکلات بینایی : تاری دید : یکی از علائم شایع بیماری M S تاری دید یک چشم است که گاهی تا از دست دادن کامل بینایی در آن چشم پیش می رود. معمولاً تاری دید همراه با درد کره چشم است . تاری دید ظرف چند ساعت تا چند روز ایجاد می شود و معمولاً بعد از چند هفته و چندماه بتدریج بهتر می شود. این حالت در اثر آسیب غلاف میلین در مسیر عصب بینایی چشم ایجاد می شود. دوبینی : برای دیدن خوب باید هر دو چشم بطور هماهنگ حرکت کرده و بر روی یک محل متمرکز شوند. کره چشم دارای عضلات و اعصابی است که سبب حرکت چشم به اطراف می شود و این حرکت در مغز کنترل می شود . اگر آسیب در محل کنترل کننده حرکت کره چشم ایجاد شود سبب عدم هماهنگی دو چشم با یکدیگر می شود ، لذا هر دو کره چشم نمی توانند روی یک محل متمرکز شوند و هر دو چشم تصویر یک محل جداگانه را به مغز منتقل کرده و سبب ایجاد حالت دو بینی می شود ، در صورتی که یک چشم را ببندیم دو بینی بر طرف می شود. مشکلات حرکتی : همانطوریکه گفته شد کنترل تمام اعمال و حرکات توسط مغز صادر و از طریق نخاع به دست و پا منتقل می شود لذا اگر در این مسیر ضایعه ای ایجاد شود سبب مشکلات حرکتی و ضعف در دست وپا می شود . ضعف دست و پا در بیماری M S ممکن است محدود به یک دست و یا دست و پای یک سمت و یا هر دو پا باشد از خصوصیات دیگر ضعف ناشی از بیماری M S ایجاد سفتی در دست و پا است بعضاً اگر بیمار بخواهد دست و پای را شل کند باز هم دست و پا سفت است و به سختی حرکت می کند. مشکلات حسی : مشکلات حسی بیماری MS بعلت ایجاد ضایعه ای در مسیر الیاف منتقل کننده حس از دست و پا به مغز رخ می دهد که این ضایعه ممکن است در نخاع یا در مغز باشد و یا گاهی اوقات بصورت ایجاد احساسات کاذبی مثل سوزش ، سوزن – سوزن شدن و خواب رفتن دست و پا باشد. گاهی اوقات نیز مشکلات حسی بصورت دردهای تیر کشنده در دست و پا است . مشکلات تعادلی : یکی از مشکلات شایع در بیماری M S مشکل در حفظ تعادل موقع ایستادن و راه رفتن و یا مشکل در انجام کارهایی مثل خیاطی است برای انجام هر کاری باید انقباض عضلات و حرکت دست و پا کاملاً هماهنگ باشد . مرکزی که مسئول این هماهنگی است مخچه است . اگر ضایعه ای در مخچه ایجاد شود عدم تعادل درانجام کارها و راه رفتن ولرزش در دست ایجاد می شود. اختلال تکلم و اختلال بلع : برای صحبت کردن و بلعیدن غذا نیز عضلات زبان و حلق باید هم قدرت کافی برای انقباض داشته باشند و هم با یکدیگر کاملاً هماهنگ عمل کنند ، لذا اگر اختلالی در این موضوع ایجاد شود سبب تغییر تن صدا و مشکل در صحبت کردن روان و همینطور مشکل در بلع غذا و مایعات می شود . مشکلات ادراری و مدفوع : برای اجابت مزاج و برای ادرار کردن باید عضلات این نواحی بطور هماهنگ و یا قدرت کافی حکت کنند. برای ادرار کردن باید عضله ای که همانند یک دریچه جلوی خروج ادرار از مثانه را می گیرد شل شده و در عوض عضله مثانه منقبض شود ، ادرار براحتی خارج شود . اگر این هماهنگی مختل شود سبب مشکلات ادراری مثل نیاز به زور زدن زیاد برای دفع ادرار و یا خروج قطره قطره ادرار و یا نیاز مکرر به ادرار کردن می شود . همین حالت نیز برای دفع مدفوع وجود دارد و اشکال در عملکرد عضلات روده سبب ایجاد یبوست و یا دفع بی اختیار مدفوع می شود0 خستگی : ازخصوصیات بیماریMS ایجادحالت خستگی است که سبب ایجادمشکلات درانجام کارها می شود بطوریکه بیمار بدون اینکه ضعف و یا مشکلی درحرکت داشته باشد بر خلاف قبل از بیماری زودتر خسته می شود . دلیل خستگی گاهی اوقات مشکلات روحی بویژه افسردگی است ولی بسیاری از اوقات خود بیماری MS عامل آن است . یعنی میتوان با استفاده از تکنیکهایی حالت خستگی را کنترل نمود0 حساسیت به گرما : از خصوصیات دیگر بیماری MS عدم تحمل گرما است .به این صورت که با افزایش حرارت محیط ویا درجه حرارت بدن دچاراحساس خستگی وضعف وهمینطورتشدیدعلائمی که داشته است می شود. این تشدید علائم موقتی است و با استراحت در محیط خنک برطرف می شود. علائم بیماری MS در اینجا توضیح داده شده منحصر به بیماری M S نیست و هر بیماری که سبب اختلال در کارکرد سیستم عصبی شود می تواند این علائم را ایجاد کند ، لذا با بروز این علائم نباید به غلط گمان کرد که به بیماری MS مبتلا شده ایم . بیماریهای زیادی علائم فوق را می توانند ایجاد کنند . لذا تشخیص بیماری MS فقط توسط پزشک مغز واعصاب و بعد از معاینه بیمار باید صورت گیرد . روشهای مختلفی برای تائید بیماری MS وجود دارد ولی هیچکدام از این روشها نیز می توانند به تنهایی تشخیص بیماری را مسجل نمایند بلکه این روشها تنها تائید کننده علائم و نشانه هایی که از طریق صحبت با بیمار و معاینه وی بدست می آید. از جمله این روش ها MRI است که از حساس ترین روشهای تشخیصی بیماری M S است و با تصویربرداری مغناطیسی از مغز و نخاع می تواند نواحی تخریب شده را نشان دهد اما علت را نمی تواند مشخص کند،لذاعلت رابایدپزشک بامعاینه وآزمایش های موردنظربیابد.ازروشهای دیگر،تشخیص پتانسیل های برانگیخته است که هدایت امواج رادرمسیراعصاب بینایی نخاع ومغز اندازه گیری می کند. روش دیگری که می تواند به تشخیص کمک کند آزمایش مایع مغزی – نخاعی است